Blóðskimun til bjargar breytir skilgreiningu á forstigi mergæxlis
- Niðurstöður nýrrar rannsóknar sýna að núverandi viðmiðunargildi í mælingum tengdum greiningu á forstigi mergæxlis hjá einstaklingum með skerta nýrnastarfsemi eru röng.
- Í rannsókninni voru þróuð ný viðmiðunargildi sérsniðin að þessum hópi.
- Nýju viðmiðunargildin munu hafa mikil áhrif á greiningu og meðferð sjúklinga með mergæxli og tengda kvilla um allan heim.
Gögn úr hinni viðamiklu rannsókn Blóðskimun til bjargar, sem vísindamenn við Háskóla Íslands og Landspítala standa að ásamt fleirum, hafa verið nýtt til að endurskilgreina forstig mergæxlis. Sagt er frá þessu í einu virtasta tímariti heims á sviði blóðsjúkdóma, Blood Cancer Journal sem er hluti af útgáfu Nature-samstæðunnar. Vísindamennirnir sem standa að rannsókninni hafa breytt viðmiðunarbili fyrir mælingu á svokölluðum fríum léttum keðjum í blóði hjá einstaklingum með langvinnan nýrnasjúkdóm en mælingin gegnir lykilhlutverki við greiningu og eftirlit með mergæxli, forstigum þess og fleiri tengdum sjúkdómum.
Höfundar vísindagreinarinnar eru meðal annarra læknarnir Þórir Einarsson Long og Sigurður Yngvi Kristinsson, sem einnig starfa við Háskóla Íslands, en stór hópur fólks kemur að framkvæmd hennar. Þórir og Sigurður Yngvi segja niðurstöðurnar mikilvægar þar sem nýrnastarfsemi hafi áhrif á niðurstöður umræddra mælinga. Því hafi einstaklingar með skerta nýrnastarfsemi verið ranglega greindir hingað til og það hafi leitt til bæði ofgreininga og óþarfa viðbótarrannsókna fyrir þennan hóp.
Með nýjum viðmiðunarbilum fyrir áðurnefndar keðjur í blóði, sem eru sérsniðin að einstaklingum með skerta nýrnastarfsemi, verður túlkun og þýðing niðurstaðnanna mun skýrari. Þetta mun fækka óþarfa rannsóknum, minnka áhyggjur sjúklinga og spara fjármuni í heilbrigðiskerfinu. Niðurstöðurnar hafa nú þegar vakið mikla athygli víða erlendis og munu hafa mikil áhrif á greiningu og meðferð sjúklinga með mergæxli og tengda kvilla um allan heim.
„Við höfum fengið mikil og sterk viðbrögð við greininni þar sem læknar víða um heim hafa lýst yfir ánægju með hana og segjast nú þegar farnir að nota nýju viðmiðunargildin í daglegu klínisku starfi. Því er greinilegt að þessi vinna hefur og mun hafa áhrif á meðhöndlun sjúklinga víðs vegar um heim,“ segir Þórir Long.
„Það er ánægjulegt að sjá eitt af meginmarkmiðum rannsóknarinnar Blóðskimunar til bjargar verða að veruleika, en það er einmitt að bæta og auka skilning okkar á forstigi mergæxlis og auka lífsgæði,“ segir Sigurður Yngvi Kristinsson.
3600 greinst með forstig mergæxlis
Þjóðarátakinu Blóðskimun til bjargar var ýtt úr vör haustið 2016 í samstarfi Háskóla Íslands, Landspítala og Krabbameinsfélags Íslands. Markmið rannsóknarinnar er að rannsaka áhrif skimunar fyrir forstigi mergæxlis, kanna orsakir og afleiðingar sjúkdómsins og bæta líf þeirra sem greinast með mergæxli og leita leiða til lækningar.
Þverfræðilegur rannsóknarhópur undir forystu Sigurðar Yngva Kristinssonar, prófessors í blóðsjúkdómum við Læknadeild Háskóla Íslands og sérfræðings við Landspítala, hefur unnið að rannsókninni sem er ein sú umfangsmesta sem gerð hefur verið í heiminum. Öllum einstaklingum, sem fæddir eru 1975 eða fyrr hér á landi, var boðið að taka þátt í henni og skráðu yfir 80 þúsund manns sig til þátttöku.
Nú hafa ríflega 75 þúsund sýni verið skimuð og alls hafa rúmlega 3600 manns greinst með forstig mergæxlis og tæplega 300 með lengra genginn sjúkdóm eða mallandi mergæxli. Einstaklingum með mallandi mergæxli hefur verið boðin þátttaka í lyfjarannsókn með það að markmiði að koma í veg fyrir framþróun sjúkdómsins yfir í mergæxli. Með skimuninni hefur því verið hægt að finna einkennalausa einstaklinga og hefja lyfjameðferð fyrr en ella hefði verið mögulegt. Auk þess er fylgst með þátttakendum sem greinast með forstig mergæxlis með árlegu eftirliti.
