Lilja B. Rögnvaldsdóttir, verkefnisstjóri við Rannsóknasetur Háskóla Íslands á Húsavík
Ferðaþjónustan hefur vaxið gríðarlega að umfangi undanfarin ár og hefur fjöldi ferðamanna verið lykilstærð í hagvexti á Íslandi. Af þessum sökum er afar brýnt að setja aukinn kraft í rannsóknir á þessari mikilvægu atvinnugrein. Við Háskóla Íslands eru stundaðar mjög fjölbreyttar rannsóknir á ferðaþjónustu. Við rannsóknasetur skólans á Húsavík fer til dæmis fram rannsókn þar sem kannaðar eru ferðavenjur og útgjöld erlendra ferðamanna á völdum áfangastöðum víða um land. Um er að ræða samstarfsverkefni Rannsóknaseturs Háskóla Íslands á Húsavík og Rannsóknamiðstöðvar ferðamála sem hefur staðið frá árinu 2013.
„Til að geta unnið markvisst að svæðisbundinni stefnumótun og uppbyggingu ferðaþjónustu verða að liggja fyrir áreiðanleg gögn á hverjum stað sem leggja þarf til grundvallar uppbyggingu í greininni. Segja má að skortur á slíkum gögnum hafi verið aðalkveikjan að rannsókninni.“ Þetta segir Lilja Rögnvaldsdóttir, verkefnisstjóri hjá rannsóknasetrinu á Húsavík.
„Niðurstöður verkefnisins sýna að ferðavenjur erlendra gesta eru á margan hátt ólíkar eftir áfangastöðum. Það undirstrikar mikilvægi þess að þær séu kannaðar sérstaklega á hverju svæði fyrir sig.“
Lilja segir að meðalútgjöld erlendra gesta hafi svo að dæmi sé tekið mælst fjórfalt hærri á Húsavík en á Siglufirði þar sem þau voru lægst. „Þar spilar framboð afþreyingar stórt hlutverk. Erlendir gestir dvöldu til dæmis þrefalt lengur í Mývatnssveit en á Siglufirði og hlutfall farþega skemmtiferðaskipa var hærra á Ísafirði en á öðrum rannsóknarsvæðum.“
„Niðurstöður verkefnisins sýna að ferðavenjur erlendra gesta eru á margan hátt ólíkar eftir áfangastöðum. Það undirstrikar mikilvægi þess að þær séu kannaðar sérstaklega á hverju svæði fyrir sig.“
Lilja segir að ástæður heimsóknar og aðdráttarafl hvers svæðis markist af sérkennum þess og ráði þar valinu þættir eins og menning, staðsetning, afþreying eða landslag. „Margt í þessu verkefni kallar á nánari skoðun og vöktun milli ára til að hægt sé að meta þróun atvinnugreinarinnar á hverjum stað og bregðast við breytingum þar sem það á við.“
Lilja segir að rannsóknir á ferðaþjónustu séu afar mikilvægar allri framþróun í greininni. „Með rannsóknum leitum við að svörum við hinu óþekkta sem nauðsynlegt er til frekari þróunar og uppbyggingar umhverfis okkar og samfélags. Ferðaþjónustan þarfnast markvissrar uppbyggingar á Íslandi nú sem aldrei fyrr. Því er mikil þörf núna á rannsóknum og áreiðanlegum gögnum í þeim geira.“